Trump zgjat me një vit gjendjen e emergjencës kombëtare për Ballkanin Perëndimor
Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, ka vendosur të zgjasë për një vit tjetër gjendjen e emergjencës kombëtare në lidhje me situatën në Ballkanin Perëndimor. Vendimi u bë publik më 24 qershor 2025 dhe do të botohet zyrtarisht në Regjistrin Federal, si dhe do t’i përcillet Kongresit Amerikan.
Në njoftimin zyrtar theksohet se arsyeja e këtij vendimi lidhet me faktin se situata aktuale në rajon vazhdon të pengojë progresin drejt qeverisjes efektive dhe demokratike, si dhe integrimin e plotë të vendeve të Ballkanit në institucionet euroatlantike.
Sipas Shtëpisë së Bardhë, rreziqet që vijnë nga: minimi i marrëveshjeve dhe institucioneve të ndërtuara pas konflikteve në ish-Jugosllavi; përhapja e korrupsionit në qeveri dhe institucione, kanë përbërë dhe vazhdojnë të përbëjnë “një kërcënim të pazakontë dhe të jashtëzakonshëm” për sigurinë kombëtare dhe politikën e jashtme të SHBA-së.
Për këtë arsye, urdhri ekzekutiv 13219, i shpallur fillimisht në vitin 2001 dhe më pas i zgjeruar me urdhrat 13304, 14033 dhe 14140, do të qëndrojë në fuqi përtej datës 26 qershor 2025.
Zgjatja e kësaj gjendjeje emergjente përfshin territorin e ish-Republikës Federative Socialiste të Jugosllavisë dhe Republikën e Shqipërisë, duke nënvizuar shqetësimet afatgjata të Uashingtonit për stabilitetin dhe zhvillimin demokratik në Ballkanin Perëndimor.
DOKUMENTI/ Më 26 qershor 2001, përmes Urdhrit Ekzekutiv 13219, Presidenti shpalli një gjendje kombëtare të emergjencës në lidhje me Ballkanin Perëndimor, në përputhje me Ligjin për Fuqitë Ekonomike Ndërkombëtare të Emergjencës (50 U.S.C. 1701 e në vijim), për të përballuar kërcënimin e pazakontë dhe të jashtëzakonshëm ndaj sigurisë kombëtare dhe politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara, të përbërë nga veprimet e personave të përfshirë në, ose që ndihmojnë, sponsorizojnë apo mbështesin:
• (i) dhunën ekstremiste në ish-Republikën e Maqedonisë (tani Republika e Maqedonisë së Veriut) dhe gjetkë në rajonin e Ballkanit Perëndimor, ose
• (ii) akte që pengojnë zbatimin e Marrëveshjes së Dejtonit në Bosnje, ose të Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, të datës 10 qershor 1999, në Kosovë.
Presidenti më pas e ndryshoi dhe zgjeroi këtë urdhër përmes Urdhrit Ekzekutiv 13304 të datës 28 maj 2003, për të marrë hapa shtesë kundër disa veprimeve që pengonin zbatimin e, ndër të tjera, Marrëveshjes Kornizë të Ohrit të vitit 2001 që lidhej me ish-Republikën e Maqedonisë (tani Maqedonia e Veriut).
Më 8 qershor 2021, Presidenti nënshkroi Urdhrin Ekzekutiv 14033, i cili zgjeroi fushën e gjendjes së emergjencës kombëtare të shpallur në Urdhrin 13219, siç ishte ndryshuar, duke konstatuar se situata në territorin e ish-Republikës Federative Socialiste të Jugosllavisë dhe në Republikën e Shqipërisë (Ballkani Perëndimor), gjatë dy dekadave të fundit, përfshirë:
• minimin e marrëveshjeve dhe institucioneve pas luftës,
• si dhe korrupsionin e përhapur brenda qeverive dhe institucioneve të ndryshme në rajon,
pengon progresin drejt qeverisjes efektive dhe demokratike dhe integrimin e plotë në institucionet euroatlantike, dhe për këtë arsye përbën një kërcënim të jashtëzakonshëm për sigurinë kombëtare dhe politikën e jashtme të SHBA-së.
Më 8 janar 2025, Presidenti nënshkroi Urdhrin Ekzekutiv 14140, në dritën e ngjarjeve në Ballkanin Perëndimor, përfshirë:
• përpjekjet e vazhdueshme të individëve për të sfiduar sovranitetin dhe integritetin territorial të kombeve të Ballkanit Perëndimor,
• për të minuar marrëveshjet dhe institucionet pasluftës,
• për t’u përfshirë në korrupsion të konsiderueshëm që gërryen sundimin e ligjit dhe besimin në qeverisjen demokratike,
• dhe për të shmangur sanksionet e vendosura nga Qeveria e SHBA-së,
dhe për të ndërmarrë hapa shtesë në lidhje me gjendjen kombëtare të emergjencës për Ballkanin Perëndimor.
Arsyetimi për vazhdimin e gjendjes emergjente
Veprimet e personave që kërcënojnë paqen dhe përpjekjet për stabilizimin ndërkombëtar në Ballkanin Perëndimor, përfshirë:
• aktet e dhunës ekstremiste dhe
• aktivitetin pengues,
si dhe situata në Ballkanin Perëndimor që pengon progresin drejt qeverisjes efektive dhe demokratike dhe integrimit të plotë në institucionet euroatlantike, vazhdojnë të përbëjnë një kërcënim të pazakontë dhe të jashtëzakonshëm për sigurinë kombëtare dhe politikën e jashtme të Shteteve të Bashkuara.
Për këtë arsye, gjendja kombëtare e emergjencës e shpallur në Urdhrin Ekzekutiv 13219, me ndryshimet dhe zgjerimet e mëvonshme në Urdhrat 13304, 14033 dhe 14140, duhet të vazhdojë të mbetet në fuqi përtej datës 26 qershor 2025.
Deklarata përfundimtare
Në përputhje me nenin 202(d) të Ligjit për Emergjencat Kombëtare (50 U.S.C. 1622(d)), unë po e vazhdoj për një vit tjetër gjendjen kombëtare të emergjencës të shpallur në Urdhrin Ekzekutiv 13219 në lidhje me Ballkanin Perëndimor.
Ky njoftim do të publikohet në Federal Register dhe do t’i transmetohet Kongresit.
Shtëpia e Bardhë,
20 qershor 2025
