Presidenti Donald Trump tha të mërkurën se nuk dëshiron të ndërmarrë një sulm amerikan ndaj Iranit, por sugjeroi se është i gatshëm të veprojë nëse është e nevojshme për të zhdukur programin bërthamor të Iranit.
Trump vazhdoi paralajmërimet gjithnjë e më të ashpra për një mundësi që SHBA t’i bashkohet Izraelit në një goditje ndaj programit bërthamor të Teheranit, ndërkohë që udhëheqësi suprem iranian paralajmëroi sërish se Shtetet e Bashkuara do të përballen me një kundërpërgjigje të fortë nëse sulmojnë.
Rreziku është i madh për Trump — dhe për botën — ndërsa ai ndodhet në një dilemë midis qëllimit për të shmangur përfshirjen e SHBA në një tjetër luftë dhe synimit për të ndaluar Iranin nga sigurimi i një arme bërthamore.
“Nuk dua të luftoj,” u tha Trump gazetarëve në Zyrën Ovale. “Por nëse zgjedhja është mes luftës dhe një arme bërthamore, atëherë duhet të bësh atë që duhet bërë.”
Trump u tha gjithashtu gazetarëve se nuk është “shumë vonë” që Irani të heqë dorë nga programi i tij bërthamor. Ai shtoi se do të mblidhte një takim në Sallën e Situatave me këshilltarët e tij të sigurisë kombëtare për të shqyrtuar opsionet mbi mënyrën sesi SHBA duhet t’i përgjigjet Iranit.
“Ndodh që ta bëj, ndodh që të mos e bëj,” tha Trump për një sulm të mundshëm amerikan, në një tjetër prononcim për gazetarët të mërkurën në Shtëpinë e Bardhë. “Dua të them, askush nuk e di çfarë do të bëj.”
“Asgjë nuk mbaron derisa të përfundojë,” shtoi ai, duke lënë të kuptohet se një vendim mund të merret shpejt. “Java tjetër do të jetë shumë e rëndësishme — ndoshta edhe më pak se një javë.”
Trump dha gjithashtu një përgjigje të shkurtër ndaj refuzimit të udhëheqësit suprem, Ayatollah Ali Khamenei, për t’iu bindur thirrjes së tij për një dorëzim pa kushte.
“Unë i them: fat të mbarë,” tha Trump.
Më herët gjatë ditës, Khamenei paralajmëroi se çdo sulm amerikan që do të synojë Republikën Islamike do të “sjellë pasoja të parikuperueshme për ta” dhe se vendi i tij nuk do të përkulet përpara thirrjeve të Trump për dorëzim.
Sekretari i Mbrojtjes, Pete Hegseth, u tha ligjvënësve se Pentagoni po paraqiste opsione të mundshme për Trump ndërsa ai vendos për hapat e mëtejshëm ndaj Iranit.
Trump kishte thënë të martën se SHBA e di ku po fshihet Khamenei, por nuk dëshiron ta eliminojë — “të paktën për tani”.
“Është një objektiv i lehtë, por është i sigurt atje — Ne nuk do ta eliminojmë (vrasim!), të paktën jo tani për tani,” tha Trump.
Komentet gjithnjë e më të forta të Trump ndaj qeverisë iraniane vijnë pasi ai u bëri thirrje 9.5 milionë banorëve të Teheranit të largohen për të shpëtuar jetën, ndërkohë që ndërpreu pjesëmarrjen e tij në një samit ndërkombëtar më herët këtë javë për t’u kthyer urgjentisht në Uashington dhe për t’u konsultuar me ekipin e sigurisë kombëtare.
Trump tha se zyrtarët iranianë vazhdojnë të kontaktojnë me Shtëpinë e Bardhë pasi “po rrihen keq fare” nga Izraeli. Por ai shtoi se ka një “dallim të madh mes tani dhe një jave më parë” sa i përket qëndrimit të Teheranit në negociata.
“Ata kanë sugjeruar të vijnë në Shtëpinë e Bardhë — kjo, e dini, është guxim,” tha Trump.
Misioni i Iranit në Kombet e Bashkuara mohoi pretendimin e Trump përmes një deklarate në rrjetet sociale: “Asnjë zyrtar iranian nuk ka kërkuar ndonjëherë të përkulet në portat e Shtëpisë së Bardhë. Gjëja e vetme më e neveritshme se gënjeshtrat e tij është kërcënimi i tij frikacak për të ‘eliminuar’ Udhëheqësin Suprem të Iranit.”
Presidenti amerikan tha më herët këtë javë se presidenti rus Vladimir Putin kishte ofruar të shërbente si ndërmjetës me Iranin. Por Trump tha se i kishte thënë Putinit që të përqendrohej në gjetjen e një zgjidhjeje për konfliktin e tij në Ukrainë.
“I thashë: ‘Bëj një nder, ndërmjetëso punët e tua’,“ tha Trump se i kishte thënë Putinit. “I thashë: ‘Vladimir, le të merremi me Rusinë më parë. Për këtë mund të shqetësohesh më vonë.’”
Këto komente përbëjnë një ndryshim në qëndrimin e Trump, i cili më herët këtë javë kishte thënë se ishte “i hapur” për ofertën e Putinit për të ndërmjetësuar.
Zëvendësministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Ryabkov, tha të mërkurën se Moska i ka paralajmëruar Shtetet e Bashkuara kundër ofrimit të ndihmës ushtarake të drejtpërdrejtë për Izraelin.
“Ne po e paralajmërojmë Uashingtonin edhe ndaj konsideratave hipotetike të tilla,” tha Ryabkov, sipas agjencisë së lajmeve Interfax. “Kjo do të ishte një hap jashtëzakonisht destabilizues për situatën në tërësi.”
Marrëdhëniet Rusi-Iran janë thelluar që kur Putini nisi luftën në Ukrainë në shkurt 2022, me Teheranin që ka furnizuar Moskën me dronë, raketa balistike dhe mbështetje të tjera, sipas të dhënave të inteligjencës amerikane.
Trump po përballet gjithashtu me skepticizëm në rritje nga disa prej mbështetësve të tij më të fortë për përfshirjen më të madhe të SHBA në krizën në Lindjen e Mesme. Gjatë fushatës së tij për zgjedhjet e 2024-ës, Trump premtoi se do t’i jepte fund shpejt luftërave në Ukrainë dhe Gaza dhe se do ta mbante SHBA larg konflikteve të kushtueshme.
Steve Bannon, ish-këshilltar i lartë i Trump gjatë mandatit të tij të parë, tha se administrata duhet të veprojë me kujdes.
“Ky është një nga civilizimet më të lashta në botë, ok?” tha Bannon për gazetarët në një event të sponsorizuar nga Christian Science Monitor. “Me 92 milionë banorë. Nuk është diçka me të cilën luan. Duhet të mendosh mirë. Dhe populli amerikan duhet të jetë në bord. Nuk mund t’ua hedhësh thjesht mbi supe.”
Bannon dhe aleatë të tjerë të Trump, përfshirë Charlie Kirk nga Turning Point USA dhe analistin konservator Tucker Carlson, kanë shprehur shqetësime se një përfshirje e drejtpërdrejtë e SHBA në konflikt mund të shihet si tradhti ndaj një pjese të elektoratit të Trump dhe të shkaktojë përçarje brenda lëvizjes MAGA.
Megjithatë, disa mbështetës të Trump janë pro ndërmarrjes së veprimeve ushtarake kundër Iranit dhe minimizojnë rrezikun që SHBA të përfshihet në një konflikt të gjatë.
“Sa i përket përfshirjes së SHBA në një veprim ushtarak, nuk ka asnjë mundësi që ushtarë amerikanë të zbarkojnë në tokën iraniane,” tha senatori republikan i Teksasit, Ted Cruz.
Trump hodhi poshtë idenë se përfshirja më e thelluar e SHBA në konflikt mund të ndikojë negativisht në mbështetjen që ka nga baza e tij.
“Mbështetësit e mi më duan më shumë sot, dhe unë i dua ata më shumë se kurdoherë, madje edhe më shumë sesa në ditën e zgjedhjeve, kur patëm një fitore të thellë,” tha Trump. AP
