Kryeministri Edi Rama drejtoi sot mbledhjen e parë tëPresidencës shqiptare të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, njëdebat i hapur mbi llogaridhënien ndërkombëtare, vendosur nërendin e ditës nga Shqipëria, si një ndër prioritetet e programit tëvendit tonë në këtë Këshill.
Fjala e Ramës:
Shkëlqesi, më lejoni ta nis duke falenderuar Shtetet e Bashkuara, ambasadoren e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, zonjën Linda Thomas Greenfield për mënyrën e shkëlqyer që kanë drejtuarpunimet e Këshillit të Sigurimit gjatë muajit maj.
Do doja po kështu të falenderoja presidenten e ICJ, gjyqtarenDonoghue, komisionerin e lartë Bachelet dhe profesorin Akandepër informacionet e rëndësishme që na dhanë.
Kolegë, dallimet në opinione, mosmarrëveshjet dhe ndasitë nukjanë të pazakonta në këtë Këshill,apo më gjerë, në anëtarësinë e OBK-së, ato janë pjesë e jetës, përfshirë dhe jetënndërkombëtare. Ato amplifikohen akoma më shumë nëse nepërqëndrohemi vetëm tek momenti i tanishëm, tek politika e përditshme dhe shqetësimet për objektiva afatshkurtra dheinteresa të ngushta.
Sërish, në themel të këtyre argumentave të qarta qëndrojnëvlerat themelore që ekzistojnë ende dhe janë ato që e bëjnëbashkë këtë bashkësi ndërkombëtare.
Këto vlera përfaqëosjnë lidhjen morale, që e bëjnë KomitetinNdërkombëtar një bashkësi, ku shuma e përgjithshme ështëshumë më e madhe se pjesët e veçanta.
Këto vlera dhe norma sanksionohen në atë, çka ne e quajmërëndom “E drejta ndërkombëtare”.
Ato shfaqin kuptimin e vërtetë dhe fuqine e tyre reale në kohëvëhstirësish, krizash dhe në konflikte e luftra.
Siç e dimë, nuk ka qenë e lehtë të mbërrihet këtu. Dhjetëra e miliona njerëz është dashur të vdesin përpara se të mund tëzbulonim dhe pranonim parimet bazë të së drejtësndërkombëtare.
Shtetet kanë krijuar organizma të gjera ligjore për të rregulluarsjelljen e tyre dhe janë angazhuar vullnetarisht që t’i respektojnëato. Miliona të tjerë janë sakrifikuar për ne për të pranuarpërgjegjësinë tonë kolektive për të vepruar në bazë të rregullavedhe për t’i dhënë llogari kur nuk jemi në gjendje apo kur nukkemi vullnet t’i respektojmë ato.
Sërish, vlerat tona themelore të sanksionuara në korpusingjithmonë e më shumë në rritje të së drejtës ndërkombëtare, të sëdrejtës humanitare, së të drejtës ndërkombëtare, të drejtave tënjeriut dhe të së drejtës penale, vijojnë të shkelen në mënyrësistematike dhe masive.
Të nderuar delegatë,
Të gjitha shkeljet e rënda të së drejtës ndërkombëtare duhentrajtuar me të njejtën shkallë drejtësie dhe vendosmërie sepsejanë pjesë e të njejtit problem.
Siç ka thënë Martin Luther King “Padrejtësia diku ështëkërcënim për drejtësinë kudo”. Ndërkohë që flasim, e theksojnevojën për të zbatuar vlerat dhe normat e përbashkëta. Të gjithëjemi të vetëdijshëm që jemi në një stres të jashtëzakonshëm. Ne e dimë që kur nuk ia dalim të mbajmë qëndrim të fortë dhe tëpërmbushim përgjegjësitë tona, kur dështojmë të respektojmë tëdrejtën për të vërtetën, për drejtësinë, për dëmshpërblim dhekorrigjim, institucionet tona bëhen më të dobëta dhe besimipublik zbehet dhe zhduket.
Ne mund të ndjehemi edhe të dëshpëruar dhe të paduruar përmungesën e progresit, për mungesën e realizimit dhe me shkelësit të cilët veprojnë të lirë.
Krimet e luftës dhe krimet e njerëzimit kemi parë se si minohenshtete të tëra, si rrezikojnë paqen dhe sigurinë. Rasti i konfliktit11 vjeçar i Sirisë është një shembull tragjik.
Duke dështuar për ta vënë përpara përgjegjësisë regjimin sirianpër krime kundër popullit të vet, mund të kemi inkurajuar mizoridiku tjetër.
Mostrajtimi i shkeljeve kudo tjetër nuk duhet të jetë arsye për tëmos vepruar askund. Kjo më sjell tek agresioni tragjik qëvazhdon në Ukrainë.
Ky akt ineveritshëm ka shkelur të gjitha ato çka përfaqëson kyKëshill, vlerat, normat, ligjet që ne respektojmë dhe u detyrohemi njëri-tjetrit. Një luftë e paprovokuar, e padrejtë dhe e paligjshme i ka shkaktuar dhimbje kombit të tërë ukrainas, kasfiduar sigurinë europiane, ka tronditur ekonominë botërore dheduke përkeqësuar sigurinë ushqimore po shkakton dhimbje tëpanevojshme për miliona njerëz në mbarë botën.
Krime të tmerrshme që kryhen zbulohen çdo ditë dhe kjo kërkonvënie përpara përgjegjësisë.
Krimet nuk mund dhe nuk duhet të mbeten të pandëshkuara.Shqipëria ka qenë dhe do vazhdojë të jetë në ballë të përpjekjevepër të dhënë në vend drejtësi dhe për të parandaluar krimet e mëtejshme dhe të ardhshme.
Kolegë, na duhet të dëshmojmë vepra dhe jo vetëm fjalë. Na duhet të themi sot më shumë se kurrë “Kurrë më” se i detyrohemi me vepra dhe jo me fjalë mijëra viktimave tëgenocidit në Srebrenicë, Ruanda dhe Darfur, ua detyrojmë tëgjithëve atyre që kanë vuajtur mizori masakra dhe krime kundërnjerëzimit. U detyrohemi fytyrave të panumërta të heshtura, tëcilat shpesh janë viktima të pafalshme të krimeve seksuale si20mijë gratë e dhunuara në mënyrë çnjerëëzore gjatë spastrimitetnik në Kosovë në ’98-’99.
Ua detyrojmë, jetëve të shkkatërruara të miliona fëmijëve tëcilëve u është vjedhur e ardhmja nga agresorët. Kjo është arsyejapse ka rëndësi thelbësore që të qendrojmë në mënyrë tëvendosur e të përpiqemi të mohojmë, të relativizojmë kontekstine këtyre veprimeve të tmerrshme. Glorifikimi i kriminelëve dhemohimi i genocidit dhe thirrjeve për violencë, këto thirrje duhettë dënohen pa asnjë hezitim.
Ua detyrojmë në fakt fëmijëve tanë. Ua detyrojmë fëmijëve tëbotës. Llogaridhënia sjell përgjegjësi. Përgjegjësia sjell veprim.Veprimi përforcon drejtësinë dhe drejtësia kontribuon në paqe.Pa këtë drejtësi dhe llogaridhënie efektive, normat dhe vlerat e përbashkëta do të shuhen. Nuk duhet t’i lëmë shkeljet të bëhennormë. Shkelësit duhet të mos kenë pjesë e vend në botën tonë. Ato duhet të kenë pjesë në vendin e tyre pas hekurave siSlobodan Millosheviç, si Charles Taylor, sepse ata jo vetëm e vunë veten mbi ligjin, por jashtë ligjësisë më bazë të njerëzimit. Duhet që pandëshkueshmëria të mbetet në histori.
Drejtësia, kjo bashkëshoqëruese e domosdoshme e drejtësisëduhet të mbizotërojë në emër të të gjithëve ne si qënie njerëzore.
