Çfarë parashikohet në paketën fiskale 3-vjeçare, thjeshtohen normat

Mirëpo për shkak të tërmetit dhe pandemisë Covid-19, aplikimi i strategjisë u shty në kohë dhe pritet të hyjë në fuqi vitin që vjen

Dokumenti i FMN-së i vitit 2020 të cilën e disponon “Monitor”, mbi të cilën qeveria ka hartuar paketën ka dhënë rekomandimet e mëposhtme.

Pritet thjeshtim i pragjeve tatimore

Dokumenti i FMN-së i vitit 2020 të cilën e disponon “Monitor” mbi të cilën qeveria ka hartuar paketën, rekomandon thjeshtimin e pragjeve për të gjitha llojet e tatimeve.

Ndryshimet e shpeshta në politikën tatimore vitet e fundit kanë futur elemente që e kanë bërë të padrejtë pagesën e taksave. P.sh., punonjësit paguajnë ndjeshëm më shumë tatim mbi të ardhurat dhe kontributet sociale sesa profesionistët e pavarur që fitojnë të njëjtin nivel të ardhurash.

Politika aktuale tatimore, me disa pragje të tatimit të pagës, ka krijuar mundësi për shmangie artificiale të taksave, të tilla si vetëpunësimi fals, ndarja e bizneseve për të qëndruar brenda nivelit të ulët të tatimit mbi të ardhurat personale (TAP), analizon Fondi Monetar Ndërkombëtar. Për shembull, shumë të vetëpunësuar kanë copëzuar deklarimin e pagës në tre vende, duke shmangur pagesën e taksave për një pagë mujore bruto që arrin 180 mijë lekë dhe duhet të tatohej me 23%.

Nga hetimi që u është bërë sjelljes së bizneseve, përgjithësisht shikohet se tendenca e shmangies është për të paguar tatime mbi pagën dhe tatim mbi fitimin, jo më shumë se 15%.

Shqipëria ka shumë shkallë të progresivitetit për tatimin e të ardhurave në raport me rajonin. Kjo e ka ndërlikuar taksimin e pagave, duke e renditur Shqipërinë në një nga vendet me informalitetin më të lartë në rajon, që shkon deri në 31% në punësimin jobujqësor sipas Bankës Botërore.

Strategjia e re synon që administratat fiskale mund të jenë aktorët kryesorë në luftën kundër krimit dhe korrupsionit. Zbulimi i evazionit mund t’i çojë organizatat kriminale para drejtësisë. Paratë e krimit dhe korrupsionit mund të taksohen nëpërmjet auditorëve me metoda indirekte, të cilat tashmë gjenden në udhëzimet e OECD-së dhe institucioneve të tjera financiare, ndërkombëtare.

Në mënyrë specifike sugjerohet të luftohet evazioni fiskal i lidhur me bizneset offshore. Këto informacione mund të sigurohen nga korniza ligjore për shkëmbimin automatik të llogarive financiare.

FMN propozoi krijimin e një sistemi fiskal të thjeshtë dhe pa përjashtime tatimore, pasi këto bëhen shkak për evazion dhe shmangie fiskale. Ministria e Financave përllogarit se nga përjashtimet tatimore mungojnë të ardhura sa 5,4% e PBB-së në vit. Sektorët me të ardhurat më të mëdha të falura janë administrata publike, shërbimet e pasurive të patundshme, shërbimet arsimore dhe shërbimet e shëndetit njerëzor përkatësisht 0.84, 0.74, 0.71, dhe 0.64% e PBB-së.

FMN kërkon heqjen e përjashtimeve të TVSH për agroturizmin, ilaçeve, hoteleve, të disa lloj importesh etj. Gjithashtu kërkon që të aplikohet vetëm një prag akcize si për prodhuesit e vegjël ashtu, edhe ata të mëdhenj.

FMN lajmëron se, nëse nuk hiqen këto pragje, projekti i fiskalizimit nuk do të japë rendimentin që pritet.

Shqipëria ka një nivel grumbullimi të TVSH në raport me PBB në rreth 3 pikë përqindje më pak se rajoni. TVSH është e nënarkëtuar në shumë sektorë, por sektori i ndërtimit është veçanërisht problematik.

Përvoja ndërkombëtare tregon se ndërtimi është shumë i ndjeshëm ndaj mashtrimit të TVSH-së, përgjatë zinxhirit të furnizimit të nënkontraktuesve. Gjithashtu, kërkohet të vihen prita ligjore për të parandaluar skemat mashtruese të TVSH, duke zgjeruar gamën e palëve që duhen penalizuar. Monitor