Në fillim të këtij muaji, pati një procesion funerali në qytetin Sicilian të Messinas, në kundërshtim me një bllokim mbarëkombëtar në Itali, transmeton CNN.
Nuk ishte një procesion i zakonshëm. Rreth dy duzina njerëz që po ecnin pas arkëmortit po i bënin nderimet e fundit një 70-vjeçari, trashëgimtar i një prej familjeve më famëkeqe mafioze.
Claudio Fava, presidenti i komitetit rajonal antimafia, e përshkroi atë si një “skandal të vërtetë, një fyerje për ata që humbën të afërmit e tyre në pandemi”.
Funeralet janë ndaluar në Itali që nga fillimi i marsit, si pjesë e një sërë kufizimesh që synojnë të frenojnë shpërthimin e Covid-19 që ka vrarë gati 23 000 njerëz.
Që procesioni u zhvillua pavarësisht ndalime tregon fuqinë – dhe pandëshkueshmërinë – të ushtruar nga Mafia në pjesë të Italisë.
Zyrtarë të lartë antimafia dhe studiues i kanë thënë CNN se klanet mafioze tashmë po përfitojnë nga pandemia e koronavirusit, veçanërisht në jug të Italisë.
Ata po ofrojnë shërbime të përditshme në lagje të varfra, duke ofruar kredi për bizneset në prag të falimentimit dhe planifikojnë të nxjerrin një copë miliarda eurosh duke u grumbulluar në fonde stimulimi, shkruan CNN.
Dega më e fuqishme e mafies – Ndrangheta, me qendër në Kalabri – mendohet se kontrollon 80% të tregut evropian të kokainës. Edhe pse pandemia e bënte më të vështirë shpërndarjen, ajo përfitoi nga bllokimi.
Gazetari Roberto Saviano – autor i “Gomorrah: Mafia tjetër e Italisë”, një ekspozim i mafies së Camorra-s në Napoli – i tha CNN se “trafikantët përfituan nga [mungesa] e mbikëqyrjes së zbatimit të ligjit në porte, në aeroporte”. “Kush po kontrollonte më?”, pyet ai.
Shfrytëzimi i një nevoje të dëshpëruar për para
Por grupet mafioze janë shumë më tepër sesa trafikimi i kokainës. Ata janë ngulur thellë në ekonomi.
Ndërsa aktivitetet tradicionale mafioze si zhvatja mund të bien gjatë pandemisë, do të ketë gjithashtu mundësi të tjera, tha Anna Sergi, pedagoge në kriminologji në Universitetin e Essex.
Franco Gabrielli, kreu i policisë italiane, tha se organizatat mafioze tashmë janë ngulitur thellë në pjesë të ekonomisë “që nuk janë bllokuar nga kufizimet e Covid-19: zinxhiri bujqësor-ushqimor, furnizimi me ilaçe dhe pajisje mjekësore, etj. transporti rrugor”.
Është një pamje e ndarë nga Saviano
“Shtëpi funerali ku ata investojnë, lavanderi spitalesh. Kompanitë e pastrimit në të cilat kanë investuar gjithmonë. Kompanitë e dërgimit, stacionet e gazit, ky është portofoli që ata kanë pasur për 10 vitet e fundit”, i tha ai CNN.
Të tillë janë muskujt financiarë të ‘Ndrangheta, tha Gabrielli javën e kaluar, që mund të shfrytëzojnë një nevojë të dëshpëruar për para të gatshme me të cilat përballen bizneset që nuk i kontrollon aktualisht.
“Në fund të emergjencës, shoqatat kriminale mund të kishin ndotur ekonominë, duke kontrolluar kompanitë që më parë nuk ishin infiltruar”, tha ai.
Sergi thotë se krizat e kaluara kanë treguar se mafia mund të lëvizë paratë shpejt jashtë sistemit bankar dhe të kërkojë më pak garanci sesa bankat. Huadhënia e parave për ndërmarrjet e shqetësuara dhe pastaj gradualisht marrja nën kontroll e tyre është një taktikë mafioze e vajosur mirë.
Nicola Gratteri, një hetues antimafia dhe kreu i zyrës së prokurorit publik në Catanzaro, i tha CNN se bizneset si restorantet dhe hotelet janë veçanërisht të prekshëm.
Recesioni i fundit i madh, në vitin 2008, ofron një krahasim të mprehtë.
Grupet antimafia si SOS Impresa thanë që kriza e shndërroi Mafian në bankën më të madhe të Italisë. Grupi me seli në Palermo vlerësoi në vitin 2012 se mafia kishte 65 miliardë euro (72 miliardë dollarë) në likuiditet dhe e përshkroi huazimin e jashtëligjshëm si “një emergjencë kombëtare”. Në të njëjtën kohë, shumë banka italiane po përpiqeshin të qëndronin në jetë dhe të huazonin shumë nga Banka Qendrore Evropiane.
Saviano beson se likuiditeti do të jetë “qendra e gjithçkaje” pas krizës së koronavirusit.
“Organizata do të vijë në një kompani në krizë dhe do të thotë: “Ne nuk blejmë gjithçka, por do t’ju japim para në këmbim të aksioneve – të bëhemi pjesë e kompanisë suaj”, tha ai. “Kjo është ajo që ata do të bëjnë me të gjithë”.
Një shtet paralel
Në fund të muajit të kaluar, videoja e një çifti që po godisnin dyert e një banke në qytetin jugor të Barit u bënë virale. “Ju ta shpifni, shteti ta shpif. Si do ia bëjmë ne?” bërtiste gruaja.
Këto janë saktësisht llojet e rrethanave që mafia shfrytëzon. Ndrangheta dhe klanet e tjera nuk jetojnë thjesht në shoqëritë ku ato janë të forta. Ata ndërtojnë besnikëri duke furnizuar nevoja për lagje të varfra dhe para për bizneset në vështirësi.
Për Gratterin, kjo është “një metodë për të krijuar besnikëri. Nëse ne – shteti – nuk e tregojmë veten të jemi efikas, ajo që mund të ndodhë është se Mafia e paraqet veten si një model fitues, dhe ndoshta kërkon një kthim favori në zgjedhje”.
Zora Hauser, një studiuese për krimin e organizuar në Universitetin e Oksfordit, tha se “ajo që ne po shohim – dhe do të shohim gjithnjë e më shumë ndërsa shpaloset kriza ekonomike dhe sociale – janë grupet e mafias që kthehen në bizneset e tyre kryesore të mbrojtjes dhe qeverisjes”.
Salvo Palazzolo, një gazetar në gazetën La Repubblica, mori kërcënime pasi raportoi në lidhje me materialet ushqimore nga dikush me lidhje mafioze në rrethin e varfër “ZEN” të Palermos në Siçili.
“Në këtë moment, familjet mafioze të Palermos [Cosa Nostra] janë shumë të forta, veçanërisht në ilaçe dhe lojërat e fatit në internet. Ata kanë shumë likuiditet”, i tha Palazzolo CNN.
“Unë do të thosha se Cosa Nostra po forcon kontrollin e tyre përmes ndihmës së mirëqenies për familjet që janë të izoluara, dhe tani kjo po përhapet në të gjitha familjet e varfra. Ata duan të tregojnë veten si një alternativë e shtetit”.
Në një rreth tjetër të Palermos, një bos lokal i mafies u përpoq të organizonte një shërbim të kishës të së Premtes së Mirë, në kundërshtim me bllokimit përpara se policia të ndërhynte.
Kriminalistja Anna Sergi thotë se mafia dëshiron që komuniteti edhe t’i pëlqejë dhe t’i ketë nevojë.
Qeveria është në dijeni të rrezikut. CNN mori një letër të shkruar nga Ministrja e Brendshme Luciana Lamorgese për udhëheqësit rajonalë duke paralajmëruar se organizatat kriminale do të përpiqeshin të përdorin “format e mbështetjes” për të fituar popullaritet.
Ndërsa Zora Hauser shprehet: “Kjo mund të shihet nga organizata në mënyra të ndryshme, më shqetësuese janë votat”.
Qeveria ka krijuar një fond të kuponave ushqimorë prej 400 milionë eurosh (435 milionë dollarë) dhe caktoi 4.3 miliardë euro të tjera (4.8 miliardë dollarë) për kryetarët lokalë.
Siç premtoi Kryeministri Giuseppe Conte më 28 Mars: “Ne e dimë që shumë vuajnë, por shteti është atje”.
Por është një sfidë marramendëse. Saviano thotë se gjatë kësaj krize, mafia do të përpiqet të punësojë “të papunët e rinj” si ushtarët e saj. Rreth tre milionë italianë punojnë “jashtë rregullave”, sipas anketave të shumta. Një studim i Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim në vitin 2017 vlerësoi se një e katërta e italianëve të moshës 20-vjeçare nuk ishin as në punësim, as në arsim apo trajnim.
“Stimulus bonanza”
Kthimi i Italisë në punë është përparësia e qeverisë. Po injekton 750 miliardë euro (815 miliardë dollarë) në ekonomi.
Një pjesë e investimit është të garantojë kredi për bizneset – duke mbuluar më shumë se tre të katërtat e huamarrjes së një kompanie të madhe. Por duke pasur parasysh shumat masive që shpërndahen, hetuesit antimafia shqetësohen se disa nga ato kredi, si dhe mbështetje tjetër, do të shkojnë në bizneset e drejtuara nga Mafia.
Italia gjithashtu dëshiron në mbarë Evropën “coronabonde”, në thelb një bashkim i borxhit mes vendeve anëtare të BE. Një komentator gjerman Christian Schiltz, kërkoi nga Kancelarja gjermane Angela Merkel për të hedhur poshtë idenë, duke shkruar në gazetën Die Ëelt se “mafia mezi po pret një dush të ri të parave nga Brukseli.”
Ministri i Jashtëm italian Luigi di Maio përshkroi komentet e Schiltz si “të turpshme dhe të papranueshme”.
Saviano ka thënë: “Fondet Evropiane sot ndihmojnë ekonominë italiane që është e gjunjëzuar dhe një ekonomi italiane në gjunjë do të thotë që Italia është në mëshirën e krimit të organizuar”.
Kjo nuk është vetëm problem i Italisë. Tentakulat e mafias përhapen në të gjithë Evropën dhe përtej. ‘Ndragheta ka një rrjet të shpërndarë në gjithë Europën për shpërndarjen e drogës, shpesh duke përdorur piceri si fronte. Ajo ka investuar gjithashtu në prona.
Tani për tani, kontrollet e përforcuara kufitare, bllokimi kombëtar ka mbytur rrjetet e shpërndarjes së drogës. Por, ashtu si koronavirusi, grupet mafioze nuk janë respektues të kufijve. “Mafia është shumë e fuqishme edhe në Gjermani”, tha Roberto Saviano. “Ata xhirojnë më pak, por ata janë shumë të fuqishëm”.
Më parë këtë muaj, Papa Françesku u lut për “njerëzit që gjatë kësaj kohe të pandemisë, tregtojnë në kurriz të nevojtarëve dhe përfitojnë nga nevojat e të tjerëve, si mafia, fajdexhinjtë dhe të tjerët.”
“Zoti prektë zemrat e tyre dhe i ndryshoftë”, tha Papa. Historia, si dhe provat aktuale, sugjerojnë se ai mund të zhgënjehet.
