“Hedh budallai një gur në lumë dhe njëqind të mënçur nuk e nxjerrin dot” është një aforizëm popullor që vlen edhe për debatin publik ku “guri i budallait” është batuta e politikanit. Kjo e fundit më shumë se për sqarimin apo edhe zbavitjen e publikut shërben për të larguar debatin e vëmendjen nga ndonjë çështje problematike. Më duket se ndër ato pak konsensuse të gjerë që kemi në aktualisht në Shqipëri është se si i pari me distancë për batuta “gur budallai” është Edi Rama. Dhe si me Ramën, e si me të tjerët, do të ishte gabim të bëje të mençurin që zbath opingat e futet në lumë. Por ka dhe batuta përjashtimore.
Njërën syresh e gjej tek deklarimet e Ramës para disa ditësh në emisionin televiziv “Të paekspozuarit”. Sipas websitit të këtij të fundit Kryeministri deklaroi se “jam në betejë konceptuale me Departamentin e Shtetit (të ShBA) dhe meBashkimin Evropian për aministinë fiskale”.
Ai shtoi se shqiptarët e kishin mësuar nga Amerika, Anglia etj. se në industrinë e ndërtimit pastrohen pará. Por pavarësisht nga kjo ai shihte aty “fuqinë e emigrantëve dhe të punës së shqiptarëve”. Rama qortoi gabimin e euroatlantikëve të cilët sipas tij barazojnë paratë e pista me “paratë e fituara në të zezë por me punë të pastra e që janë miliarda”. Si për shembull persona e subjekte që kanë bërë 2 milionë euro siç u refereua në bisedë. Rama përsërititi se arsyeja e kundërshtimit euroatlantik për nismën fiskalo-penale të tij ishte se ato shtete i duan për vete këto pará. Pastaj vijoi me refrenin se gazetarët anti-amnisti, si plot të tjerë, nuk e duan Shqipërinë.
Në një shënim në tetorin e kaluar kam shtjellur me detaje pse pasojat e një amnistie fiskalo-penale, e cila vendos njëprecedent botëror dhe shkel disa konventa ndërkombëtare në fuqi, do të ishin shkatërrimtare për vendin. Po ashtu kam insistuar se opozita duhet të mobilizohej që të reduktojë deputetët jeniçerë në radhët e saj, e t’i mohojë Ramës 84 votat (shumicën e cilësuar) në Kuvend që i nevojiten për miratim. Pa rënë në përsëritje po shënoj disa komente për deklarimet e fundit të Ramës.
• 82 vjet vetmi asketike
Puna në të zezë në Europë është përgjithësisht punë krahu dhe sipas të dhënave statistikave dhe empirike paguhet me një deri dy mijë euro në muaj. Maksimumi tre mijë euro muaj. Edhe në qoftë se punëtori në të zezë do të bënte jetë asketike duke shpenzuar afro një mijë euro në muaj ai do të kursente 24 mijë euro në vit. Për të bërë dy milion euro punëtorit do t’i duheshin 82 vjet. Për të bërë një milion euro një emigrant shqiptar i hershëm, i cili deri sot punon në të zezë që nga v.1991, duhet të punojë ende edhe 9 vjet. Pa thënë që duke ardhur çdo vit në Shqipëri mund të sillnin e depozitonin ligjërisht kursimet.
Por le të pranojmë se detajet artimetike nuk janë gjë për Ramën dhe të fokusohemi tek batuta superpretencioze e bisedës: se për amnistinë Kryeministri i Republikës tonë është në betejë konceptuale me Departamentin e Shtetit dhe me Bashkimin Evropian; madje mund të quhet betejë permanente meqë ky projekt-ligj qeveritar është shfaqur që në pranverën e v.2020.
Le të pranojmë me pak sforcim se shqiptarët emigrantë, tëcilët kanë 2 milionë euro fshehur në bodrum, i kanë fituar paratë me punë krahu në të zezë dhe jo me narkotrafiqe etj. siç ka dyshime të arsyeshme.
Brukseli është prej kohësh i shqetësuar se pesë kompanitë amerikane BigTech (Google, Microsoft, Facebook, Amazone dhe Apple) fitojnë miliarda euro në tregun europian dhe për shkak të llojit të biznesit online fitimet transferohen pothuajse të pa tatuara në ShBA. Administrata Biden që e quajti me vend shqetësimin europian bëri një kundërpropozim që të gjitha kompanitë e mëdha, pra jo vetem Big Tech 5, të kishin një minimum tatim fitimi prej 15% në shtetin ku bënin biznes. Pra parimi i gjithëpranuar, siç dëshmon ky shëmbull euroatllantik, është që aty ku bën biznesin e fitimin aty paguan edhe tatimin.
Le të kthehemi tek emigranti shqiptar me dy milion euro në bodrum. Parimi i gjithëpranuar është se ato para duhen të tatohen aty ku janë fituar: në Hollandë, Britani, Gjermani etj.; nëse janë nga puna e ndershme por informale. Çfarë mbetet vjen lirisht në Shqipëri si remitencë apo investime.
Nëse largqoftë janë pará nga krimi ato thjesht konfiskohen e përfundojnë në arkën e shteteve ku është bërë krimi. Këto janë të vërteta që duhen thënë; edhe mbasi ke dëgjuar refrenin “ju nuk e doni Shqipërinë“.
Një tjetër element nga batuta e betejës konceptuale: Rama thotë se lufton jo vetëm me BE por edhe me qeverinë e ShBA dhe unë besoj se këtu thotë të vërtetën. Padashje ai rehabiliton Departmentin e Shtetit, diplomatët e të cilit në Tiranë, ndryshe nga Delegacioni i BE-së, nuk janë shprehur publikisht kundër aministisë fiskalo-penale. Për të mos harruar ndonjë që është bërë arlekin verbal e ndonjëherë operacional i regjimitkorruptiv.
Në këtë javë të fundit të fushatës presidenciale në Turqi Edi Rama i bëri thirrje elektoratit për të votuar Presidentin Erdogan. Në v.2016 ai bëri thirrje pro kandidates presidenciale Hillary Clinton (duke sulmuar rivalin Trump) dhe në v.2020 pro Partisë Socialiste malazeze të MiloGjukanoviçit. Në të dyja këto raste të preferuarit e Ramës humbën zgjedhjet. Nëse do të ndodhë sërish kështu edhe në 14 maj këtë e dinë turqit. Por kjo ndërhyrje është krejt pa vend, kontraproduktive dhe e dëmshme. Në Europë ka tashmë përkrahje transkufitare në fushata zgjedhore mes partive motra popullore ose socialdemokrate. Por kjo ndodh në nivele deputetësh dhe jo nga shefat e qeverisë sepse do të cënontemarrëdheniet ndërshtetërore. Deri vonë Ankaraja zyrtare mbante një qëndrim korrekt e neutral ndaj partive e politikës së brendshme tek ne. Por qëkur në v. 2013 Edi Rama e Saimir Tahiri vizituan z. Erdogan, ky i fundit e humbi rolin e një kreu shteti mik ndaj të tërë shqiptarëve dhe vuri në dispozicion të fushatave rilindiste dhe të pushtetit personal të Ramës edhe ndihma të taksapaguesit turk si spitali i Fierit e plot të tjera. Pa folur më tej për modelin jo shumë demokratik që ai ofron e që Rama me zell e kopjon. Pra le të shpresojmë se vota turke do të jetë për lirinë dhe demokracinë e tyre si dhe për një miqësi tradicionale me Shqipërinë.
*Genc Pollo, Ish ministër e deputet
12 maj 2023
