Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit, në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sporteve, Agjencinë Telegrafike Shqiptare, Radio Televizionin Shqiptar si dhe Agjensinë e Sigurimit të Cilësisë së Arsimit Paraunveritar (ASCAP), organizoi një ekspozitë arkivore me dokumente të ish- Sigurimit të Shtetit mbi lëvizjet demokratike 1990-1991, foto dhe video si dhe prezantoi projektin e platformës digjitale “Të mësojmë mbi të shkuarën – burime arsimore të hapura,1944-1991”, një platformë e hapur për profesionistët e arsimit parauniversitar.
Aktiviteti, i mbajtur në kuadër të 20 Shkurtit 1991, ditë e kujtesës kombëtare, që shënoi ndryshimin rrënjësor të sistemit politik në vend, u zhvillua me praninë e protagonistëve të ngjarjeve deputetëve të komisionit të sigurisë, edukimit dhe ligjeve, bashkësisë se studiuesve, historianëve, grupeve të interesit, profesionistëve të arsimit dhe të rinjve, si dhe Ministres së Arsimit dhe Sportit, znj. Evis Kushi.
Të pranishmit fillimisht u njohën me kolanën prej 70 dosjesh voluminoze nga arkivi i Autoritetit, në të cilat përshkruhen ngjarjet më të rëndësishme që shoqëruan Shqipërinë menjëherë pas rënies së Murit të Berlinit, rritjen e revoltës popullore por edhe psikologjinë e regjimit diktatorial, shtypjen dhe dhunën që aplikoi edhe pse ishte në vitin e fundit të jetes së tij.
Mes tyre veçojmë : “Për zbulimin e parandalimin e një grupi me veprimtari armiqësore, Shkodër”, “Mbi ngjarjet e ndodhura ne qytetin e Kavajës”, “Për disa fletushka që bëjnë thirrje për demonstrate dhe nxitje të mëtejshme të trazirave në Durrës etj”, “Informacion për ndjekjen në rrugë operative të demonstratës së heshtur në datës 28.1.1990 në Tiranë, problemi i centralizuar “Pseudodemokratët”, “Informacione për përpjekjen për rrëzimin me dinamit të monumentit të Enver Hoxhës në Shkodër”, “Për disa të dhëna mbi reagimet e komentet për krijimin e Partisë Demokratike dhe rreth situatës aktuale”, “Për disa të dhëna, probleme shqetësuese e komente negative në shkollën e bashkuar të oficereve ”Enver Hoxha” etj
Kryetarja e Autoritetit, Dr. Gentiana Sula, pjesëmarrëse e grevës së urisë së Studentëve në shkurt të vitit 1991 u shpreh se: ̈ ̈̈ ̈ ̈ ̈̈ℎ ̈ ̈ ℎ̈ ̈ℎ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎℎ ̈ ̈ ̧̈ ̈ ℎ̈, ̧̈ ̈̈ ℎ ℎ ̈ ̈̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈, . ℎ̈ ℎ ℎ ̈ ̈ ℎ ̈ℎ̈ ℎℎ ̈ ̈ ̈ , ℎ̈̈ ℎ ̈ ̈ ̈.
, ℎ, , ℎ̈, ℎ ̈ ̈ ̈ ℎ ℎ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ ï ̈.
ℎ ̈ ̈ ̈ 20 ℎ, ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ, ℎ, ℎ ̈̈ , ̈ ̈ℎ ℎ̈ℎ̈̈ ℎ ̈ , ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ̈ ̈ ̈ ̈. ”
Të pranishmit dëgjuan më pas dëshmitë e disa prej protagonistëve të atyre ngjarjeve dramatike. Për auditorin e gjerë folën aktorja e mirënjohur Rajmonda Bulku, regjisori Kujtim Cashku, ish-drejtues i Policisë së Shtetit Mit’hat Havari, Edmon Vrapi, Akile Tasi, Sajmir Maloku, Mallëngjim Skënderaj, Rexhep Rugeja, etj të cilët sollën perjetimet e tyre të asaj kohe dhe vunë theksin tek nevoja e shoqërisë për të qartësuar historisë, për të treguar mbi atë regjim sistematik shtypës, i cili u ndal vetëm përmes një përpjekje të vazhdueshme shumëvjecare dhe nën frymën e ndryshimeve antikomuniste në Evropën Lindore dhe Qëndrore.
Aktorja e njohur , e cila iu bashkua lëvizjes studentore, sjell në kujtesën e saj 20 shkurtin si një eksperiencë e përjetuar duke e komentuar atë moment historik si një akt sublim për të siguruar lirinë e fëmijëve. “̈ ̈ ̈ ℎ̈ ℎℎ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈, ̈ℎ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ℎ, ̈̈ . ℎ ̈, ̈ , ̈ ̈ ̈ . ℎ̈ ℎ ̈̈ ̈̈ ̈ ̈, ̈ ̈, ̈ . ̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ℎ̈ ̈ , ℎ ℎ ℎ . ℎ̈ ̈ ̈ , ℎ ̈ ̈ ̈ℎ, ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ̈ ̈ ℎ̈ ̈ ̈, ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ℎ̈̈ ̈.”
’ , pjesëmarrës në protestën e 14 shkurtit 1990 në Elbasan: “ℎ ̈ , , ℎ ̈ ̈. ℎ ̈ ̈ , ̈, ̈ ̈ ℎ: “ℎ̈ ”! “ℎ̈ ℎ ℎ”! “ℎ̈ ”! ℎ ̈ ̈ , ℎ ℎ ̈ . ℎ ̈ ̈ . “
̧, një nga intelektualët që iu bashkua protestave studentore: “ℎ ℎ̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ̈ℎ, ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ -, ℎ ̈̈. ̈ℎ̈ ̈̈ ̈ ̈ ’ ̈ ℎ ̈ , ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ .”
, një nga protestuesit e revoltës që u mbajt në stadiumin e Kavajës, në 25 mars të vitit 1990, mes të tjerash tha : “ ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ℎℎ. ℎ ̈ ̈ ̈ℎ ̈ ̈ ℎ ℎ.”
Aktiviteti vijoi me prezantimin e projektit të platformës digjitale “̈ ̈̈ ̈ ̈ – ̈ , 1944-1991” krijimi i të cilës vjen si nevojë e shoqërisë për t’u njohur më thellë dhe më drejt me pasojat që sjellin regjimet komuniste duke vënë theksin te nevoja për të sfiduar historiografinë e njëanshme, burimet e censuruara, kohën që rrjedh për të siguruar rrugën europiane qe kërkon një rini të qartë për kostot e diktaturës komuniste.
Ministrja e Arsimit dhe e Sporteve, . tha me këtë rast : “̈ ̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ℎ̈ ℎ̈ ̈̈ℎ ̈ 20 ℎ ̈ ̈ ℎ . ℎ ̈ ̈ ̈ ̈̈. ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ . ℎ ’ ̈, ℎ ’ ℎ ℎ ̈̈ ̈ ’ ̈ ̈ ̈̈, ’ ̈ ℎ̈”
. , eksperte për arsimin, prezantoi analizën mbi pasqyrimin e periudhës 1944-1991 në kurrikulën e Arsimit Parauniversitar.
Pas këtij prezantimi, në mbështje të saj erdhën prononcimet e deputetëve të Kuvendit Popullor.
. , Kryetare e Komisionit Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, tha : “ ̈̈ ℎ̈ ̈ ̈ ̈̈ ℎ ̈ ̈ ̈ ̈̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ ̈ ℎ, ̈ ̈ ̈ ̈ ℎ . ℎ ̈ ̈, ̈ ̈̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̧̈ ℎ, ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ’ ̈ ℎ ̈ ℎ ̧ ̈ ̈ ℎ ̈ ̈, ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ℎ ̈ ̈ℎ̈ℎ ̈̈, ̈ ̈ℎ̈ ̈ ̈ ̈̈ ℎ ̈ ℎ ̈ ℎ ̈ ̈̈”.
Synimi i platformës është ndihma ndaj profesionisteve të arsimit e sidomos mësuesve që të amendojnë mësimdhënien e historisë, gjuhës e letërsisë dhe edukimit qytetar e filozofisë, duke përdorur mjetet ilustruese të besueshme dhe tërheqëse, aktuale dhe relevante.
Platforma do të jetë web-based dhe në bazë të standardeve të UNESCO-s për burimet e hapura arsimore si dhe do te bashkëpunojë fuqimisht me platformën @HI-Story.ensr Ndërkohë qe kjo platforme digjitale po merr forme, kjo platforme nuk do të jetë e njëanshme, nuk do të jetë një formë propagande por dialogu; nuk do te jete statike por pjesëmarrëse, nuk do jete vetëm lokale por europiane dhe globale, nuk do toleroje sterotipe, gjuhe urrejtje dhe mohim apo relativizëm te krimeve ndaj njerëzve, nuk do toleroje shkelje te të drejtave te autorit, pronësinë intelektuale dhe privatësinë.
Nisma e Autoritetit për ndërtimin e platformës digjitale vjen në kuadër të plotësimit të pikave të marrëveshjes ndërinstitucionale të lidhur me Ministrinë e Arsimit dhe Sporteve, nënshkruar më datë 18.03.2021, e cila ka parashikuar përfshirjen në kurrikulat shkollore të ngjarjeve që lidhen me ditët e kujtesës e figura historike që kanë lidhje me to.
Nisma e Autoritetit për ndërtimin e platformës digjitale vjen në kuadër të plotësimit të pikave të marrëveshjes ndërinstitucionale të lidhur me Ministrinë e Arsimit dhe Sporteve, nënshkruar më datë 18.03.2021, e cila ka parashikuar përfshirjen në kurrikulat shkollore të ngjarjeve që lidhen me ditët e kujtesës e figura historike që kanë lidhje me to.
Në këtë nismë Autoriteti ka kërkuar dhe gjetur bashkëpunimin e Agjencinë Telegrafike Shqiptare, Radio Televizionin Shqiptar të cilët do të kontribuojnë me dokumentet, foto dhe filmime që janë krijuar gjatë kohës së regjimit komunist nga burime zyrtare. Këto burime, ndër të cila, dokumente arkivor, artikuj, filmime dhe foto do të inkuadrohen në këtë platformë digjitale, e cila do të shërbejë profesionistëve në njohjen dhe studimin e ngjarjeve që shenjuan historinë e Shqipërisë prej vitit 1944 deri në vitin 1991.
Gentiana Sula Faqja Zyrtare Gentiana Mara Sula Albert Nikolla Skender Vrioni @Gjergj Marku Altin Hoxha Rajmonda Bulku Kujtim Çashku @Rexhep Rugeja Mit’hat Havari Eduard Vrapi Leke Tasi Petro Luarasi Mallengjim Sovi Skenderaj Simon Mirakaj Evis Kushi Ermonela Felaj Valikaj Klotilda Bushka Ferhati Flutura Açka Ina K. Zhupa @Valbona Zhupa Anton Dukagjini Migena Demirxhi @Brunilda Cerraga Dorian Zanaliu Ornela Elezi Ministria e Arsimit dhe SportitRTSH Radio Televizioni Shqiptar Agjencia Telegrafike Shqiptare. r.k
