Forcat ajrore ukrainase deri më tani janë përballur në betejën për qiej. Rusia vazhdon të mbështetet në raketa për sulme të thella në territorin ukrainas, ndërsa mbrojtësit kanë qenë në gjendje të zotërojnë hapësirën ajrore duke përdorur drone.
Ukraina ka dëshmuar një pikë kthese në epokën e luftës me dron. Superfuqia e parë e madhe e dronëve, Shtetet e Bashkuara, përdori mjetet e saj ajrore pa pilot në vende si Afganistani ku pak luftëtarë kishin teknologjinë për t’i rrëzuar ato. Por Ukraina nuk po përdor kryesisht dronët për të gjuajtur njerëz, duke u endur mbi objektiva për ditë të tëra; përkundrazi, po i përdor ato për të ndjekur automjetet e blinduara ruse dhe kolonat e furnizimit. Kjo duket si një strategji e krijuar veçanërisht për Rusinë. Teoria ushtarake e Moskës ka qenë gjithmonë krijimi i një territori të mjaftueshëm për të ngritur njësitë e veta të egra të artilerisë, duke përdorur armaturë të rëndë kryesisht për të mbrojtur fuqinë e zjarrit në distancë përpara se të sulmonte pasi pozicionet e armikut të ishin rrafshuar.
Dronët e kanë tronditur rrënjësisht atë strategji ruse. Kievi mësoi nga fillimi vlerën e kësaj teknologjie të re ushtarake gjatë pushtimit të Ukrainës lindore në vitin 2014. Kur vizitova vijat e frontit të Donbasit në vitin 2017, pati një zhurmë të pandërprerë lart. Këta ishin kryesisht katërkopterë, të ngjashëm me ata që mund të blini nga rafti, të përdorura për mbikëqyrje të nivelit të ulët për të drejtuar zjarrin e artilerisë. Moska ishte në gjendje të përdorte kombinimin e dronëve dhe artilerisë për t’i mbajtur forcat ukrainase të paaftë për të zmbrapsur forcat e sponsorizuara nga Rusia.
Tani tabelat duket se janë kthyer. Një grup entuziastësh të aeroplanëve model ukrainas janë përfshirë në shtabin e përgjithshëm të Kievit, duke përdorur njohuritë e tyre për avionët e telekomanduar me efekt vdekjeprurës.
Sipas një vlerësimi të fundit, Ukraina ka mbi njëqind drone, me forcat e armatosura që përdorën të paktën 13 lloje të ndryshme, duke përfshirë disa marka dronësh të zhvilluara në vend.
Ukraina ka blerë gjithashtu dronin turk Bayraktar TB2, i aftë për të gjuajtur katër raketa nga pjesa e poshtme e saj me krahë fikse.
Pavarësisht javëve të luftës, Rusia nuk mund t’i ndalojë ata. Forcat ukrainase kanë qenë në gjendje të sfidojnë tanket ruse në një shkallë shumë më të madhe nga sa kishin menduar shumica e analistëve ushtarakë.
Kombinimi i raketave të lira antitank, shumë prej të cilave kanë ardhur nga Britania, dhe zbulimi me dron e kanë bërë armaturën e rëndë ruse shumë më pak efektive. Tanket padyshim kërkojnë një sasi të madhe karburanti për t’i mbajtur ata në lëvizje – kjo do të thotë furnizim i rregullt nga trupat logjistike, që nga ana tjetër do të thotë korridore të sigurta udhëtimi midis depove ruse dhe vijës së parë. Kjo nuk ka ndodhur.
Kjo është një luftë rezistence: ukrainasit janë në gjendje të sulmojnë prapa asaj që Rusia e sheh si vijën e parë të frontit.
Gjithçka që u nevojitet forcave ukrainase është një katërkopter i lirë me bateri për të vëzhguar fushën e betejës dhe një luftëtar i vendosur mirë me një armë antitank të lëshuar nga shpatulla dhe një tank rus që kushton diku deri në 3 milionë funte mund të shkatërrohet në mënyrë efektive.
Dhe kjo është para se të konsideroni dronët sulmues si Bayraktar, që kushtojnë deri në 750,000 £. Droni turk ka avantazhin e operimit natën, shumë më superior se çdo gjë që kanë rusët.
Raportet sugjerojnë se qendrat e komandës me bazë në Kiev po kryejnë mbi njëqind bombardime çdo natë.
Rusia nuk duket se e ka mësuar mësimin e saj mjaft shpejt. Azerbajxhani përdori dronët turq me një efekt të madh gjatë konfliktit të vitit të kaluar me aleatin rus Armeninë për Nagorno-Karabakun. Një kombinim i dronëve të furnizuar nga Izraeli dhe Ankaraja i dha vendit një lloj force ajrore të menjëhershme që ishte shumë më ekonomike sesa përpjekja për të blerë avionë të shtrenjtë modernë.
Nuk keni nevojë të stërvitni ose të rrezikoni pilotët nëse investoni në drone, veçanërisht dronët kamikaze të stilit modern që përdoren më shumë si raketa lundrimi për t’u përplasur në sistemet dhe tanket e mbrojtjes ajrore.
Bakuja e shtypi ushtrinë e Armenisë duke përdorur dronë, duke i shtyrë disa të pyesin nëse epoka e tankeve kishte mbaruar. Rusia, për krahasim, duket se i mungon ndonjë dron sulmues i saj, megjithëse vendi planifikon të fillojë t’i zhvillojë ato deri në vitin 2023.
Ajo që ka është një flotë 2000 forcash dronësh zbulues të përdorur kryesisht për marrjen e objektivave, duke përfshirë serinë Orlan të mjeteve ajrore pa pilot që mund të kushtojnë deri në 80,000 £.
Duket se Rusia është mbështetur në taktikat ushtarake që i kanë rrënjët në shekullin e 20-të; Legjione tankesh dhe kolona automjetesh, duke goditur qytetet në nënshtrim me artileri dhe raketa, duke mos përqafuar teknologjitë më të fundit.
Rusia kishte kohë të mjaftueshme për të investuar në dronët siç bënë Azerbajxhani dhe vendet e tjera më të vogla, por ajo u mbështet në dafinat e saj.
Ushtritë moderne duhet të inkorporojnë dronët në të gjitha njësitë e tyre, nga dronët e vegjël taktikë deri tek UAV-të më të mëdhenj të mbikëqyrjes. Ka ende shumë që nuk dihet për suksesin e Ukrainës me dronët. Se sa Bayrtakars kanë mbetur në fluturim dhe sa automjete janë shkatërruar është ende e paqartë. Uashingtoni supozohet të furnizojë Ukrainën me drone kamikaze të rinj Switchblade, të cilët mund t’i japin Kievit edhe më shumë fuqi zjarri në ajër.
Por ajo që është e qartë tani është se droni nuk është më në pronësi të vetëm disa vendeve të përparuara; ato janë arma e zgjedhur për vendet që kanë nevojë për një forcë ajrore të menjëhershme.
Ushtritë në të ardhmen do të duhet të investojnë shumë në këto armë nëse duan të fitojnë. (Marrë nga Spektator.co.uk: përgaditi për droni.al, m.d)
