Pas rrugëve, shërbimeve spitalore, aeroporteve e porteve, radha i ka ardhur furnizimit me ujë të pijshëm dhe largimit të ujrave të zeza që të jepen me koncesion.
Qeveria ka gati një draftligj që ndryshon në themel mënyrën sesi funksionon sot sektori i furnizimit me ujë por në një nen të veçantë përfshin edhe mundësinë e kalimit me koncesion apo partneritet publik privat të shërbimeve.
Neni 25 i draftligjit “Për sektorin e furnizmit me ujë dhe largimin, grumbullimin e trajtimin e ujrave të ndotura urbane” parashikon se si veprohet në rastet kur shërbimi jepet me PPP.
“Dhënia me koncesion apo me një marrëveshje të partneritit publik-privat e shërbimeve të furnizimit me ujë të pijshëm, grumbullimit, largimit dhe trajtimit të ujërave të ndotura bëhet në përputhje me ligjin për koncesionet dhe partneritetin publik-privat dhe aktet nënligjore që përcaktojnë kërkesat dhe procedurat përkatëse.
Studimi përkatës i fizibilitetit i kryer nga njësia e vetëqeverisjes vendore përkatëse për dhënien me koncesion ose nëpërmjet një marrëveshje të partneritetit publik privat, miratohet paraprakisht nga ministria përgjegjëse për infrastrukturën dhe nga Enti Rregullator I Ujit (ERRU) brenda 1 muaji nga paraqitja e tij.
Vetëm pas marrjes së miratimit sipas pikës 2 të këtij neni, njësia e qeverisjes vendore vijon me procedurat e parashikuara në ligjin për koncesionet dhe partneritetin publik- privat” thuhet në draftligj.
I njëjti sanksionon se njësitë e qeverisjes vendore që janë edhe autoritetet menaxhuese të ujësjellësve mund të lidhin marrëveshje mes njëra tjetrën për të garantuar qoftë furnizim të përbashkët ashtu edhe investime të përbashkëta për të përfituar.
Drafti prek edhe kriteret që duhet të plotësojnë ndërmarrjet lidhur me ofrimin e shërbimeve si dhe detyrat që ka çdo ministri për të ndjekur nga afër parametrat që duhet të plotësojë një sektor delikat si ai i furnizimit me ujë dhe trajtimit të ujërave të ndotura.
Referuar relacionit, Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë që është edhe pergjegjësja për hartimin nënvizon se ky projekt-ligj sjell një përqasje të re për rritjen e performancës së sektorit, si në drejtim të qëndrueshmerisë financiare ashtu edhe në rritjen e cilësisë së shërbimeve ndaj konsumatoreve nga shoqeritë UK.
“Projekt-ligji siguron vijimin e ndërveprimit të autoriteve të qeverisjes qendrore me ato të qeverisjes vendore për përmirësimin e performancës së shoqërive të UK, si dhe mundëson vazhdimin e iniciativës së ndërmarrë me reformën në sektor me anë të nënshkrimit të Kontratave të Performancës ndërmjet MIE dhe Bashkive përkatëse.
Miratimi i këtij projektligji është një qasje e re për përmirësimin e performancës së sektorit të ujësjellës kanalizimeve që vuan prej dekadash nga problemet financiare dhe cilësia jo e kënaqshme e shërbimeve të ofruara për konsumatorët” thuhet në relacion.
Rritja e çmimit të ujit
Ne janar të vitit 2018, në Tiranë, çmimi i ujit të pishëm u rrit 65 lekë/m3 nga 45 lekë për m3, që ishte më parë, ose 44% më i shtrenjtë. Si rrjedhojë, Ndërmarrja e Ujësjellësit të Tiranës rezultoi me fitim 1.2 miliardë lekë (para taksave) ose rreth 10 milionë euro gjatë vitit 2018, nga 4.3 milionë euro vitin e mëparshëm, me më shumë se dyfishim.
Sipas të dhënave zyrtare të kompanisë të raportuara në bilanc për vitin 2018 të ardhurat në total janë 4,5 miliardë lekë me një rritje 38 % në raport me vitin 2017, që ka ardhur kryesisht si rrjedhojë e shtrenjtimit të tarifave të ujit. Norma e fitimit para taksave është 27%.
Në anën tjetër, sipas raporti të drejtimit të brendshëm, investimet totale në 2018-n ishin 1.8 miliardë lekë, nga 3.4 miliardë lekë të planifikuara, ose 54% më pak.
Enti Rregullator i Ujit thotë se në vitin 2018 tendenca e çmimeve të ujit në vend ka qenë rritëse, për shkak të performancës së dobët të ujësjellësve. “Ndryshimi i tarifave ka pasur përgjithësisht tendencë rritëse, në varësi të kushteve dhe zhvillimeve të ofrimit të shërbimit të çdo operatori. Konstatohet se shumë shoqëri janë në vështirësi objektive financiare, nevoja për subvencione nga qeveria është e domosdoshme për një periudhë me afat gjatë. Subvencionet duhen adresuar drejt shoqërive që janë financiarisht të dobëta dhe nuk kanë ende mundësi të përballojnë kostot e domosdoshme për kryerjen e shërbimeve UK
Ndërkohë, Enti Rregullatori i Ujit, në raportin e tij vjetor pohon se ujësjellësat në vend kanë hapësira për rritje çmimesh. “ERRU përdor si kriter për përballueshmërinë e pagesës së faturës së shërbimeve Ujësjellës-Kanalizimeve, në nivelin prej 5 për qind të të ardhurave (shpenzimeve) mesatare mujore të një njësie ekonomike familjare, informacion që e përllogarit dhe e publikon INSTAT në “Anketën e Buxhetit të familjes viti 2017″, për të gjitha qarqet e Republikës së Shqipërisë. Këto vlera tregojnë se ka ende hapësirë në drejtim të aftësisë paguese për të përballuar rritjen e tarifave”, sipas raportit.
Rreth tre vjet më parë, bashkia e Tiranës bëri të ditur se kishte pasur disa oferta nga kompani serioze midis tyre edhe një kompani kineze për ujesjellësin./monitor
