Oerd Bylykbashi ka qënë i pari i cili ka nisur prezantimin e detyrave të Qeverisë Tranzitore, e cila do të përgatisë zgjedhjet e lira dhe të ndershme.
Në fjalimin e tij, Bylykbashi eshte ndalur me detaje tek pjesa ligjore, duke theksuar se zgjedhjet e lira janë themeli i integrimit europian.
Ja disa nga pikat kryesore që janë prezantuar deri tani si dhe problemet e evidentuara:
ZBATIMI I LIGJIT VS. REFORMA ZGJEDHORE
• Pavarësisht nevojës për reformë zgjedhore, problemet më madhore në mbarëvajtjen e zgjedhjeve nuk kanë nevojë për ndryshime në Kodin Zgjedhor.
• Këto probleme janë çështje të qeverisjes së përditshme, pra, kërkojnë vetëm vullnetin politik dhe përgjegjshmërinë e Qeverisë.
• Në rast nevoje për legjislacion, nevojitet vetëm shumicë e thjeshtë, akte të Këshillit të Ministrave apo të ministrave përgjegjës.
PROBLEMET E ZGJEDHJEVE ABUZIMI I BURIMEVE SHTETËRORE
- Zyrtarë të lartë shpërndanë çertifikata për legalizimin e pronës në fushatë.
- Kandidatë të qeverisë përdorën aktivitete dhe burime shtetërore për fushatë.
- Qeveria bëri punësime për qëllime zgjedhore.
- Qeveria përdori ndihmën ekonomike, banesat sociale dhe skemat e tjera të ndihmës.
- Qeveria lejoi përfitime fiskale dhe pronësore në zgjedhje.
- ODIHR: Pati shkelje të parimit të ndarjes së qartë të shtetit nga partitë politike.
(pg 5.4 i Dokumentit të Kopenhagenit, OSBE 1990)
- ODIHR, rekomandim prioritar 3: Qeveria të luftojë abuzimin me burimet shtetërore.
PROBLEMET E ZGJEDHJEVE IDENTIFIKIMI I ZGJEDHËSVE
- Në 2007-ën identifikimi i zgjedhësve shkaktoi krizë politike dhe shtyrje të zgjedhjeve vendore. (Certifikatat)
- Aktualisht, 1.4 milion letërnjoftime të 2009-ës skadojnë më 30 qershor 2019. Kjo prek 90% të zgjedhësve aktivë.
- Qeveria nuk ka marrë masa për pajisjen e 1.4 milion zgjedhësve me letërnjoftime të reja.
- Çmimi i rritur i letërnjoftimeve pengon zgjedhësit e varfër dhe mundëson blerjen masive të votës. Për shtresat në nevojë nuk ka asnjë subvencionim.
- Selektivitet politik duke vonuar letërnjoftimet e zgjedhësve të opozitës.
- Zgjatja e afatit pa ndryshuar datën mbi letërnjoftim, mundëson blerje masive të votës duke u marrë votuesve letërnjoftimin që skadon.
- Pamundësia e verifikimit të letërnjoftimeve me afat të zgjatur mundëson përdorim masiv të letërnjoftimeve të fallsifikuara me 1 përdorim.
- Nevojitet një fushatë rinovimi, masa lehtësuese dhe sistem i besueshëm verifikimi i letërnjoftimeve në qendrat e votimit.
PROBLEMET E ZGJEDHJEVE VOTIMI FIKTIV I EMIGRANTËVE
- Janë mbi 1 milionë emigrantë në listat e zgjedhësve. Shumica e tyre nuk vjen të votojë.
- Rekordet e zgjedhësve emigrantë abuzohen nga PS për manipulim të zgjedhjeve.
- Shumë emigrantë rezultojnë të kenë votuar pa ardhur fare në Shqipëri.
- Skema me letërnjoftime të fallsifikuara apo korruptimi i komisionerëve përdoren për të mbushur kutitë.
- Sistemi TIMS manipulohet për të përputhur hyrje-daljet në kufi me firmat e fallsifikuara në QV.
- Nevojiten sisteme verifikimi të identitetit në QV dhe hetime para dhe pas zgjedhjeve në sistemin TIMS.
PROBLEMET E ZGJEDHJEVE ROLI I POLICISË
- Segmente të politizuar dhe të inkriminuar të Policisë bashkëpunojnë me bandat në zgjedhje.
- Policia mbron, shoqëron dhe mbulon strukturat kriminale që blejnë vota për llogari të PS. Nuk hetohen rastet, hetimet zvarriten ose mbyllen.
- Presionet mbi zgjedhësit në fushatë apo në ditën e votimit nuk hetohen dhe nuk parandalohen.
- Drejtues dhe efektivë të tjerë të policisë marrin pjesë në fushatë.
- Është shfuqizuar baza ligjore që disiplinonte policinë në zgjedhje.
- Politizimi i rekrutimeve në polici e ka kthyer atë në instrument politik zgjedhor.
- Nevojitet një sistem efektiv masash për të pamundësuar përdorimin e policisë dhe për të goditur krimin zgjedhor.
- Vullneti i qeverisë për zgjedhje të lira duhet të përçohet në mënyrë efektive në polici.
