Publikohen të ardhurat dhe fitimet e sipërmarrjeve më të mëdha në Serbi, Maqedoni, Bosnjë-Hercegovinë, Mal të Zi, Kroaci për vitin 2016.
Ndryshe nga Shqipëria, në listën e fqinjëve ka shumë sipërmarrje të mëdha të aktiviteteve prodhuese, në industrinë mbështetëse të makinave, barnave, tekstileve, pajisjeve elektroshtëpiake etj….
Në renditen e vendeve të rajonit, dominojnë kompanitë e energjisë, të ndjekur nga shitjet me shumicë dhe ato me pakicë dhe telekomunikacioni. Në rritje të vazhdueshme është industria e automjeteve, ndërsa teknologjia e informacionit po zgjerohet, ndonëse sipërmarrjet nuk janë ende shumë të mëdha.
Sipas një raporti të See News, sektori i naftës dhe gazit vazhdojnë ta ruajnë pozicionin dominues në renditjen e Top 100 në vendet e EJL në 2016, duke përbërë një të tretën e të ardhurave totale të kompanive më të mëdha, pavarësisht rënies prej 12%, për shkak të kushteve të vështira globale gjatë vitit të kaluar.
Shitjet me shumicë dhe ato me pakicë janë zhvendosur në vendin e dytë me 18%. Këto kanë shënuar edhe një rritje të të ardhurave të tyre me rreth 14.4%, më shumë se dyfishi prej 7% i një viti më parë.
Në nivel rajonal, drejtuesit ekzekutivë vazhdojnë të përballen me pengesa të shumta, ku mund të përmendim, korrupsionin dhe burokracinë e përhapur, me institucionet relativisht të dobëta, me rregulla tepër të rënda, me një infrastrukturë të pazhvilluar, me një kufizim të financimit në tregjet financiare lokale dhe me një sektor bankar të dobët të kredisë. Raporti përmend edhe jostabilitetin politik dhe dobësitë makroekonomike të lidhura me zgjedhjet në disa vende të ndryshme.
Europa Juglindore vazhdon të mbetet shumë tërheqëse në syrin e investitorëve dhe kjo për një sërë arsyesh, si p.sh. falë forcës punëtore relativisht të lirë dhe të arsimuar, taksave të ulëta dhe stimujve të veçantë për investitorët e mëdhenj, integrimin e vazhdueshëm në BE, që nënkupton liberalizimin e mëtejshëm të tregtisë, sundimin e një shteti ligjor më të fortë dhe hyrjen e vazhdueshme të fondeve të BE-së, si dhe pozitën e saj strategjike gjeografike si hallka lidhëse midis Europës dhe Azisë.
E fundit, por jo më pak e rëndësishme, EJL, ofron një potencial të fuqishëm të rritjes së PBB-së për banor, me 43% të mesatares së BE-së dhe gjithashtu parashikimet për forcimin e zgjerimit ekonomik në vitet e ardhshme.
Ndryshe nga viti i kaluar, në renditjen e sipërmarrjeve më të mëdha sipas qarkullimit vjetor (përjashtuar bankat dhe shoqëritë e sigurimit) mungojnë kompanitë shqiptare. Vitet e kaluar në listë ishin Kastrati sha dhe Bankers Petroleum, por për shkak të rënies së ndjeshme të xhiros në 2016-n (si rrjedhojë e rënies së çmimeve të naftës), dalë nga renditja e të mëdhenjve.
Kompania më e madhe në Shqipëri, OSHEE, kishte të ardhura prej 385 milionë euro, ndërsa e 100-a në listën e See News kishte të ardhura prej 465 milionë eurosh, çka ka bërë që në listë të mos fiigurojë asnjë biznes shqiptar.
PËR LISTËN E 200 KOMPANIVE SHQIPTARE KLIKO KËTU http://www.monitor.al/200-te-medhenjte-e-2016-s-ekonomia-qe-xhiron-bosh/
Shqipëria konkurron me ndërtimin dhe bujqësisë
Ekonomia rajonale është përgjithësisht e orientuar nga shërbimet, të cilat kanë peshën më të lartë në Mal të Zi, në gati 73% të totalit, në nivele të ngjashme me mesataren e Bashkimit Europian teksa shteti fqinjë është orientuar dukshëm nga turizmi. Shqipëria ka peshën më të ulët të shërbimeve në rajon, me rreth 52% të totalit.
Të dhënat krahasuese janë bërë të ditura në një raport të Komisionit Europian.
Vendi më i industrializuar është Serbia, ku industria kontribuon me rreth 26% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, ndjekur nga Kosova, Bosnja dhe Maqedonia. Peshën më të ulët të industrisë e kanë Shqipëria, me 14.6% dhe Mali i Zi, me 12.9%.
Shqipëria mban rekord për peshën që zë bujqësia, duke e bërë atë vendin më rural në të gjithë Europën, me rreth 22% të totalit. Pas nesh vjen Kosova me 14%, Maqedonia me 11%. Në vendet e zhvilluara pesha e bujqësisë është thuajse e papërfillshme, teksa për mesataren e Bashkimit Europian është vetëm 1.5%. Pavarësisht peshës së lartë të bujqësisë, Shqipëria vijon të importojë shumë produkte ushqimore, ndërsa industria përpunuese po bëhet gjithnjë e më pak konkurruese përballë importeve.
Një tjetër sektor ku Shqipëria mban vendin e parë është ndërtimi. Me gati 11% të PBB-së, ndërtimi qëndron gati 3 pikë përqindje më lart nga ndjekësi më i afërt, që është Maqedonia. Mali i Zi, Serbia dhe Bosnja kanë qenë më të frenuar në zhvillimin e këtij sektori, që zë mesatarisht 4-6% të PBB-së. Në vendet e Bashkimit Europian, ndërtimi, i maturuar prej vitesh, zë rreth 5.3% të PBB-së.
Maqedonia
Kompania më e madhe në Maqedoni, Johnson Matthey DOOEL, prodhues i katalizatorëve të automjeteve, ka realizuar të ardhura prej 1.3 miliardë eurosh, me rritje 12% me bazë vjetore dhe fitime prej 121 milionë eurosh. Në raportin vjetor 2016, grupi thekson se fitimet nga taksat në vitin 2016 ishin rreth 11 milionë dollarë, që vijnë në pjesën më të madhe si rrjedhojë e përfitimeve nga incentivat e taksave në Maqedoni.
Grupi Johnson Matthey, sipërmarrje amerikane e prodhimit për makina, kishte të ardhura totale prej 12 miliardë dollarësh në vitin 2016, me një rritje prej 12% me bazë vjetore.
Në qershor të këtij viti, kompania amerikane për prodhimin e sediljeve të makinave Adient, njësia e prodhimit të sediljeve të Johnson Controls, hapi fabrikën e dytë në zonën industriale të Strumicës. Përfaqësuesi i Adient, Telpik tha se kjo është fabrika më e madhe dhe më e sofistikuar në rajon, një investim që i kalon 20 milionë dollarë dhe që do të punësojë më shumë se 1300 persona.
Johnson Matthey ka shfaqur interes edhe për Shqipërinë, por nuk është materializuar për shkak të mungesës së fuqisë punëtore të specializuara, por edhe incentivave të shumta që ka ofruar Maqedonia.
Në renditjen e 10 sipërmarrjeve më të mëdha në Maqedoni ka sipërmarrje të naftës, gazit, ndërtimit, telekomunikacionit, por edhe prodhues
farmaceutikë.
Mali i Zi
Ekonomia e Malit të Zi është e orientuar më shumë drejt shërbimeve, në funksion të turizmit, që është një element i rëndësishëm i Prodhimit të Brendshëm Bruto. Grupe hotelerie (Budvanska Rivijera A.D.) dhe prodhues vere (13 Jul – Plantaze A.D.) janë në listën e 20 sipërmarrjeve më të mëdha.
Serbia
Si një vend me industri të zhvilluar, në Serbi mbizotërojnë sipërmarrjet prodhuese, kryesisht në industrinë mbështetëse të automjeteve. FCA Srbija DOO, prodhuesi i FIAT, renditet e treta në listë, me të ardhura 1.1 miliardë euro në 2016-n. Tigar Tyres DOO është prodhuesi i gomave, pjesë e grupit francez, Mishelin. Gorenje DOO Valjevo, prodhuesi i elektroshtëpiakeve, renditet mes 20 më të mëdhenjve.
Bosnjë-Hercegovinë
Në Bosnjë mbizotërojnë sipërmarrjet e energjisë, naftës dhe tregtisë. Në listën e 20 më të mëdhenjve ka tre kompani të tregtimit me pakicë. Në listë është edhe një kompani prodhime tekstilesh, FIS DOO Vitez, me të ardhura 172 milionë euro. Bosnja mbetet një ndër shtetet më problematike të rajonit, për shkak të burokracive të lidhura me ekzistencën e dy rajoneve.
