“Süddeutsche Zeitung”: Maqedonia – kjo njollë e zezë e Europës

Brukseli duhet të bllokojë menjëherë të gjitha donacionet për Maqedoninë deri në sqarimin e plotë të të gjitha akuzave nga hetimet e pavarura, ndërkombëtare si të skandalit të përgjimeve ashtu edhe të gjakderdhjes në Kumanovë. Është koha e fundit të hiqet dorë nga pasiviteti, shkruan në një koment e përditshmja e njohur gjermane “Süddeutsche Zeitung”.
E madhe është habia në lidhje me atë që po raportohet nga Maqedonia: bëhet fjalë me gjasë për keqpërdorim masiv të pushtetit nga ana e qeveritarëve, për skandale përgjimi, korrupsion dhe për dyshimin se një incident vdekjeprurës në qytezën e Kumanovës, të cilin e paguan me jetë së paku 22 njerëz, është inskenuar. Si mund të bëjë vaki që një shtet, i cili është kandidat për anëtarësim në BE që nga viti 2005, mbase pa u vërejtur shndërrohet nga një shtet demokratik model në pseudodemokraci autokratike?
Përgjigjja është se rrëshqitja e kryeministrit Nikolla Gruevski, i cili qeveris nga viti 2006, në qeverisje autoritare nuk ka qenë e pavërejtur. Por paralajmërimeve të shumta në disa nivele, bile deri te Komisioni i BE-së, nuk kanë nxitur vëmendjen e duhur. Për këtë ekzistojnë disa shkaqe: për shembull numri i madh i krizave të tjera, të cilat kanë ndikim më të rëndësishëm se sa situata në një vend me vetëm dy milionë banorë; ose fakti se në Ballkan pothuaj nuk janë të përfaqësuara më mediumet e huaja; ose konstruksioni i gabueshëm i mekanizmit të BE-së për anëtarësim.
Nëse një vend si Maqedonia kurorëzohet nga kryetarët dhe kryeministrat e BE-së si kandidat për anëtarësim, shpesh injorohen mangësitë dhe hapat prapa. Ose gjendja zbukurohet me fjalë nga ana e komisionerit përgjegjës për anëtarësim në BE. Kështu ka qenë në rastin e Kroacisë; kështu është sot në Maqedoni dhe në Serbi. Kryeministri i saj i gjithëfuqishëm Aleksandar Vuçiq po shfaq po ashtu tendenca autoritare, por përkundër sinjaleve paralajmëruese nga opozitarët, mediumet apo ish-ministrat ai është i mirëpritur në Bruksel dhe Berlin.
Në rastin e Maqedonisë vëzhgues lokalë dhe të huaj prej kohësh kanë dhënë alarmin dhe kanë kërkuar pa sukses nga BE të mbajë një qëndrim më të ashpër kundër Gruevskit. Sinjale paralajmëruese ka pasur shumë kohë para se opozita të zbulonte nga mesi i shkurtit se qeveria pak a shumë e ka përgjuar ilegalisht pothuaj tërë klasën politike të vendit  dhe ka keqpërdorur pushtetin deri në manipulim të zgjedhjeve: mediumet opozitare si televizioni A1 u detyruan të mbyllen. Gjatë zgjedhjeve, të cilat në prill 2014 e konfirmuan në postin e tij Gruevskin, po ashtu kishte shenja manipulimi – për rrethanat diplomatike vëzhguesit e OSBE-së i kritikuan zgjedhjet mjaft qartë.
Në raportet e tij Komisioni Europian në të vërtetë nuk i la pa i përmendur ngecjet e Kroacisë, por në nivel të BE-së kjo nuk kishte pasoja konkrete, të ndjeshme për Gruevksin. Madje edhe pasi u bë publik skandali i përgjimit komisioneri për zgjerim i BE-së Johannes Hahn gjatë një vizite në Shkup nga mesi i shkurtit nuk e përmendi publikisht skandalin. Ai vetëm kërkoi një «hetim të pavarur, transparent». Kjo kërkesë sot në Maqedoni është plotësisht jorealiste, sepse tërë aparati i pushtetit, përfshirë drejtësinë, kontrollohet nga Gruevski.
Së paku ambasadorët perëndimorë, siç janë përfaqësuesi i Gjermanisë apo i SHBA-ve, tani po përpiqen të ndërmjetësojnë. Por kërkesës së opozitës për dorëheqje të kryeministrit të diskredituar nuk i janë bashkuar publikisht as diplomatët, as BE-ja. Kjo do të ishte ndërhyrje në politikën e brendshme dhe nga diçka e tillë trembet Bashkimi Europian. Por Brukseli ngaherë ka pasur mundësi të tjera: ta zëmë ngrirjen e menjëhershme të të gjitha donacioneve për Maqedoninë deri në sqarimin e plotë të të gjitha akuzave nga hetimet e pavarura, ndërkombëtare si të skandalit të përgjimeve ashtu edhe të gjakderdhjes në Kumanovë. Është koha e fundit të hiqet dorë nga pasiviteti.